Aantekeningen:

De heilige Begga (± 620 - Andenne, 17 december 693) was een Frankische edelvrouw, dochter van hofmeier Pepijn van Landen en de ook heilig verklaarde katholieke kloosterlinge Ida van Nijvel. De Collegiale kerk Sint-Begga te Andenne is aan haar toegewijd. In deze kerk bevindt zich (in de Sint-Beggakapel, links van het koor) een 12de-eeuws funerair monument in zwart marmer dat genoemd wordt: "Het graf van Begga". Erboven staat de zogenaamde "Tafel van Begga" waaraan bovennatuurlijke eigenschappen zijn toegeschreven. Een relikwie van Begga wordt bewaard in de Sint-Amanduskerk te Wezeren in Vlaams-Brabant.

Familie
Begga werd omstreeks 620 geboren als dochter, enerzijds van Pepijn van Landen, hofmeier[1] van Austrasië, stamvader van de Pepiniden en katholieke zalige, en anderzijds van diens vrouw Ida, beter bekend als de heilige Ida van Nijvel. Begga was de zuster van Grimoald -die zijn vader opvolgde als hofmeier- en van de heilige Gertrudis.

Begga huwde omstreeks 643 met Ansegisel, een hofmeier die werd vermoord. Deze laatste was een zoon van bisschop Arnulf van Metz en van diens vrouw Doda van Metz. Zowel Arnulf als Doda werden heilig verklaard. Uit het huwelijk tussen Begga en Ansegisus werden verscheidene kinderen geboren. Echter heerst er onzekerheid over sommige mogelijke kinderen.

Met zekerheid stammen de volgende uit dit huwelijk:

Pepijn van Herstal (ca. 645 - 714), de latere stichter van het Karolingische rijk (zoon van Begga).
Clothildis van Herstal (ca. 650 - 692), die huwde met koning Theuderik III van Bourgondië en heilig werd verklaard.
Het is overduidelijk dat verscheidene van Begga's verwanten, op een bepaald tijdstip in hun leven, zich ten dienste stelden van de katholieke Kerk en sommigen zelfs werden heilig verklaard.

Religieus leven
Na de dood van haar man en een groot deel van haar mannelijke familieleden tijdens een mislukte staatsgreep in 662, werd Begga erfgename van het uitgestrekte familiebezit in het Maasdal. Als weduwe maakte ze een pelgrimstocht naar Rome en deed daar de gelofte om een klooster en zeven kerken te stichten. Pas nadat haar zoon Pepijn in 691 zijn politieke positie en zijn bezit veilig had gesteld, stichtte zij een klooster in Andenne, bevolkte het met nonnen uit Nijvel en werd er de eerste abdis. Begga stierf in Andenne, waarschijnlijk op 17 december 693.

Patroon- en beschermheilige
De heilige Begga is de patrones van stotteraars, van mensen met botbreuken, en later ook van de begijnen. Zij wordt aangeroepen tegen reuma. Het Walcherse dorpje Biggekerke is waarschijnlijk naar haar vernoemd.

Begijnen
Begga had aanvankelijk niets met de begijnen van doen (begijnen kregen hun naam pas zo'n 600 jaar later), maar wordt vanwege de naamsovereenkomst toch vaak als begijn met kap en gevouwen handen voorgesteld.

Begga getrouwd Ansegisus (Hofmeier) circa 645 (civil). Ansegisus (zoon van Arnulf van Metz en Doda) is geboren circa 610; is gestorven circa 662. [Gezinsblad] [Familiekaart]

1. Pepijn van Herstal is geboren circa 635 in Herstal; is gestorven op 16 dec 714 in Jupille-sur-Meuse.

Aantekeningen:

Pepijn I van Landen of de Oudere Pépin le-Vieux (ca. 580 – 21 februari 639/640 (?)) was van 623 tot 629 en vanaf 639 hofmeier van het Frankische koninkrijk Austrasië onder de Merovingische koningen Chlotharius II, Dagobert I en Sigibert III.

Pepijn van Landen wordt in de Kronieken van Fredegar, de belangrijkste bron over zijn leven, genoemd als zoon van Carloman van Landen. Verder is over zijn afkomst weinig met zekerheid bekend. Zijn naam komt van de Vlaams-Brabantse stad Landen, zijn waarschijnlijke geboorteplaats. Pepijn was afkomstig uit een familie van grootgrondbezitters in het Maasdal.

In 613 leidde hij met Arnulf van Metz en hofmeier Warnachar II van Bourgondië, de aristocratische opstand tegen de nieuwe minderjarige koning van Austrasië en Bourgondië, Sigibert II, en de koningin-overgrootmoeder Brunhilde van Austrasië, die de feitelijke macht bezat - de oorzaak van het conflict. De opstandelingen sloten een bondgenootschap met Chlotharius II van Neustrië. Tezamen versloegen ze de troepen van Sigibert en Brunhilde bij de Aisne, waarna Sigibert en Brunhilde werden gedood. In Andernach werd een verdrag gesloten waarin de autonomie van Austrasië en de leidende rol van de Austrasische adel werden vastgelegd.

Hij werd in 623 benoemd tot hofmeier van de in dat jaar tot (onder)koning benoemde Dagobert I. In 629 stierf koning Chlotharius II en werd Dagobert I koning over het gehele Merovingische rijk. In datzelfde jaar verloor Pepijn zijn functie en werd hij verbannen naar Orléans. Volgens de traditie was de kritiek van Pepijn op het overspel van Dagobert de aanleiding voor de verbanning. Pas na de dood van Dagobert I (19 januari 638/639) werd Pepijn wederom benoemd tot hofmeier. Hij stierf echter niet lang daarna (in 639 of 640).

Pepijn en Arnulf van Metz zijn erin geslaagd de feitelijke macht in de Frankische koninkrijken in handen van de aristocratie te leggen. Zo begon de periode van de "Vadsige of Luie koningen": de Merovingische koningen die alleen in naam regeerden terwijl de hofmeiers de feitelijke macht uitoefenden.

Pepijn van Landen was gehuwd met Ida van Nijvel (592–652). Pepijn en Ida van Nijvel hadden drie kinderen:

een dochter Begga, die trouwde met Ansegisel, de zoon van Arnulf van Metz. Een zoon uit dit huwelijk, Pepijn van Herstal, was de overgrootvader van Karel de Grote in de mannelijke lijn.
een dochter, Gertrudis van Nijvel, samen met haar moeder stichter en eerste abdis van de abdij van Nijvel
een zoon Grimoald die net als zijn vader hofmeier van Austrasië is geweest.
Volgens een latere legende was ook Allowin van Haspengouw, beter bekend als de heilige Bavo, een zoon van Pepijn van Landen.

Pepijn van Landen wordt als zalige beschouwd maar is in tegenstelling tot zijn vrouw en twee van zijn kinderen niet officieel zalig verklaard.[bron?] Zijn feestdag is 21 februari.

Pepijn getrouwd Ida van Nijvel. Ida is geboren circa 592; is gestorven op 8 mei 652 in Nijvel. [Gezinsblad] [Familiekaart]

Aantekeningen:

Ida van Nijvel (ca. 592 - Nijvel, 8 mei 652), ook Itta of Iduberga genoemd, was de echtgenote van de Pepijn van Landen (huwelijk in 614) en de moeder van Gertrudis van Nijvel, Begga en Bavo. Een van haar zoons, Grimoald, werd net als zijn vader hofmeier van Austrasië. Ida was vermoedelijk een dochter van heilige Arnoald. Ida stichtte na het overlijden van haar man diverse kloosters, onder andere de abdij van Nijvel (650) en die van Fosses-la-Ville.

Ida wordt, net als haar kinderen Getrudis, Begga en Bavo, vereerd als heilige. Haar feestdag is op 8 mei. Zij wordt aangeroepen tegen de huidziekte erysipelas en tegen tandpijn.

Daarnaast is er ook de mystica Ida van Nijvel (1190 - 1231). Zij was de geestelijke leidsvrouw van Beatrijs van Nazareth. De levensbeschrijving van Ida Nijvel is opgesteld in de zeventiende eeuw, waardoor men twijfelt aan de historische exactheid van deze biografie.

Categorieën: Heilige in het christendomMer